Karpuz tek yıllıktır ve yerde sürünerek gelişir. Gövde yayılarak gelişir, merkezden etrafa doğru 2-4 m arasında yayılabilir. Ana gövde kendi haline bırakılıp 80-100 cm olunca, dipten 4-5 adet yan sürgün gelişir. Yuvarlak gövde ve üzeri hafif tüylü, gövde rengi yeşil ve yeşilin tonlarındadır. Yaprakları kısa, ortabazen de uzunca bir sapla gövdeye bağlı, yaprakları oldukça derin, dilimli 3-5 loptan oluşur. Yaprak rengi açık yeşil, yeşil ve koyu yeşil olurken, yaprak altı daha mat bir renktedir.

Karpuz yetiştirmek için en uygun topraklar akarsu kenarlarındaki milli topraklarla, su tutma kapasitesi yüksek kumlu-tınlı veya tınlı-kumlu topraklardır. Yetiştirme dönemi kısa olan yerlerde ve erkencilik düşünüldüğünde hafif kumlu topraklarda yetiştiricilik yapılmalıdır. Kökleri narin olduğu için ağır topraklar tercih edilmez. Bu nedenle toprak derinliğinin fazla olması ve taban suyunun 1 m civarında bulunması karpuz için idealdir. Karpuz yetiştiriciliği yapılacak toprakların pH'ı 5-6.5 arasında olması tercih edilir. Hafif bünyeli kumlu topraklara iyi yanmış çiftlik gübresi ve diğer besin elementleri ilave edilerek yetiştiricilik yapılmalıdır.