Mantar Yetiştiriciliğinde İklim İstekleri
Mantar Yetiştiriciliğinde İklim İstekleri
doğal olarak mantarların yetişmesi ancak mantarın istediği şartların oluşmasına bağlı olduğu halde, ticari işletmelerde bu şartlar suni olarak oluşturulmaktadır. Kültür mantarı yetiştiriciliğinde sıcaklık,nem ve havalandırma en önemli ekolojik faktörler olup verim ve kaliteyi büyük ölçüde etkilemektedir. Mantarlar iklim istekleri bakımından çok seçici olduğu gibi, farklı dönemlerinde de farklı ekolojik isteklerde bulunmaktadırlar. Bu nedenle ticari amaçla yapılan yetiştirme yerlerinin kesinlikle mantarların isteğine uygun şekilde iklimlendirilebilinir olması gerekmektedir.
Sıcaklık:
Mantar misellerinin gelişebilmesi için en uygun olan sıcaklık 23-25 C0 dir . daha düşük sıcaklıklarda misellerin gelişmesi yavaşlamakta , fakat canlılıklarını sürdürmektedirler. Hatta 0 C0 ye kadar canlılıklarını koruyabilmektedirler.
Ancak misellerin üst değer olan 25 C0 nin üzerindeki sıcaklıklara karşı gösterdiği esneklik ve dayanıklılık ayni ölçüde olmamaktadır. O kadarki, 30 C0 de gelişmesini tamamen durduran miseller 35 C0 nin üzerine çıkıldığında ölmektedirler. Buradan düşük sıcaklıkların mantar yetiştiriciliğinde çok büyük zararlara neden olmadığı, ancak yüksek sıcaklık zararlarının telafi edilemediği açıkça anlaşılmaktadır.
Kompost sıcaklığının 23-25 C0 uzaklaşması durumlarında misel gelişmesi yavaşladığı için inkübasyon (kuluçka) süresini uzatmak gerekecektir.
Misel gelişim devresinde kompost tan ısı açığa çıktığı için , kompost sıcaklığı yükselmek eğilimindedir. Kompost sıcaklığını 25 C0 de tutabilmek için oda sıcaklığının kompost sıcaklığından 2-3 C0 düşük tutulmasında yarar vardır. Bu nedenle22-23 C0 lik bir oda sıcaklığı bu emniyeti sağlama bakımından uygundur.
Misellerin kompost tu sarma aşamasından sonra yaklaşık 13-15 gün sonra topraklama yapılır ve ikinci misel gelişim dönemi başlamış olur. 10-15 gün sonra toprak üzerinde küçük mantarcıkların görünmeye başlaması artık generatif (meyve oluşum) döneminin başlangıcını bize gösterir. Bu dönemde oda sıcaklığının 16-18 C0 arasında tutulması gerekmektedir. Mantar oluşum devresinde sıcaklığın yüksek olması halinde verim ve kalite kayıpları kaçınılmazdır. Bu kayıplar elbette ki sıcaklığın seviyesi ile geçen süreye bağlı olarak az yada çok olacaktır. Örneğin mantar oluşum devresinde 22-24 C0 de bir süre kalması sonucunda verimde bariz bir azalma ve örtü toprağında keçeleşme meydana gelir. Buna karşılık 30 C0 nin üzerinde bir süre kaldıktan sonra tekrar düşürülse bile kompost elden çıkmış demektir.
Sıcaklık istekleri, üretimi yapılan mantar türüne göre değişmekle birlikte, genel kaide olarak; düşük sıcaklıklarda mantar oluşumunun yavaşlamakta, bununla birlikte kalite artmakta, yüksek sıcaklıklarda ise süre kısalmakta, verim ve kalite düşmektedir.
Nem:
Doğal mantarlara dikkat ettiğimizde, yağmurlardan sonra hava neminin yüksek olduğu zamanlarda mantar çıkışının bol olduğunu görürüz. Mantarın gelişmesi için hem toprak hem de hava neminin yüksek olması gerekmektedir. Nemin % 70-90 arasında olması arzu edilir. Hava neminin azlığı doğrudan mantar verimini etkilediği gibi, gerek örtü toprağının gerekse kompost un kurumasına neden olur .
Havalandırma:
Sıcaklık isteği gibi havalandırma isteği de mantar yetiştiriciliğinde dönemlere göre farklılık gösterir. Misel gelişme süresince , yani inkübasyon (kuluçka) döneminde havalandırmaya pek gerek yoktur. Sadece sıcaklık ve nem ayarlanmasına yardımcı olmak bakımından gereklidir.
Mantarlarda yüksek havalandırma isteği, mantarların toprağın üzerinde görülmeye başladığı andan itibaren havalandırmaya ihtiyaç duyulur. Mantarın hasat zamanında ise en yüksek seviyede kendini gösterir. Mantar oluşumu ve hasat döneminde, havadaki karbondioksit oranı %03 den az olmalıdır. CO2 miktarının bu seviyenin üzerinde olması mantarın oluşmasını azaltır veya mantar oluşumunda anormallikler başlar, saplar incelir ve uzar, şapkalar küçülür, erken açılmalar meydana gelir, kalite hızla düşer. Bu nedenle mantar oluşmaya başladıktan sonra, odadaki mantar miktarına göre saatte oda havasının 6-8 misli taze havayla değiştirilmesi gerekir.
Işıklandırma:
Bazı türler dışında mantarın ışığa ihtiyacı yoktur. Işığa ihtiyaç duyan türlerde , generatif gelişme (verim) döneminde ışığa ihtiyaç duyarlar agaricus bisporus , ışığa hiçbir dönemde ışığa ihtiyaç duymayan bir türdür. Tam tersine direk güneş ışığında mantar kalitesi bozulur. Böyle türlerde ışık sadece yetiştirme odasındaki çalışma kolaylığı açısından düşünülür.
Sıcaklık:
Mantar misellerinin gelişebilmesi için en uygun olan sıcaklık 23-25 C0 dir . daha düşük sıcaklıklarda misellerin gelişmesi yavaşlamakta , fakat canlılıklarını sürdürmektedirler. Hatta 0 C0 ye kadar canlılıklarını koruyabilmektedirler.
Ancak misellerin üst değer olan 25 C0 nin üzerindeki sıcaklıklara karşı gösterdiği esneklik ve dayanıklılık ayni ölçüde olmamaktadır. O kadarki, 30 C0 de gelişmesini tamamen durduran miseller 35 C0 nin üzerine çıkıldığında ölmektedirler. Buradan düşük sıcaklıkların mantar yetiştiriciliğinde çok büyük zararlara neden olmadığı, ancak yüksek sıcaklık zararlarının telafi edilemediği açıkça anlaşılmaktadır.
Kompost sıcaklığının 23-25 C0 uzaklaşması durumlarında misel gelişmesi yavaşladığı için inkübasyon (kuluçka) süresini uzatmak gerekecektir.
Misel gelişim devresinde kompost tan ısı açığa çıktığı için , kompost sıcaklığı yükselmek eğilimindedir. Kompost sıcaklığını 25 C0 de tutabilmek için oda sıcaklığının kompost sıcaklığından 2-3 C0 düşük tutulmasında yarar vardır. Bu nedenle22-23 C0 lik bir oda sıcaklığı bu emniyeti sağlama bakımından uygundur.
Misellerin kompost tu sarma aşamasından sonra yaklaşık 13-15 gün sonra topraklama yapılır ve ikinci misel gelişim dönemi başlamış olur. 10-15 gün sonra toprak üzerinde küçük mantarcıkların görünmeye başlaması artık generatif (meyve oluşum) döneminin başlangıcını bize gösterir. Bu dönemde oda sıcaklığının 16-18 C0 arasında tutulması gerekmektedir. Mantar oluşum devresinde sıcaklığın yüksek olması halinde verim ve kalite kayıpları kaçınılmazdır. Bu kayıplar elbette ki sıcaklığın seviyesi ile geçen süreye bağlı olarak az yada çok olacaktır. Örneğin mantar oluşum devresinde 22-24 C0 de bir süre kalması sonucunda verimde bariz bir azalma ve örtü toprağında keçeleşme meydana gelir. Buna karşılık 30 C0 nin üzerinde bir süre kaldıktan sonra tekrar düşürülse bile kompost elden çıkmış demektir.
Sıcaklık istekleri, üretimi yapılan mantar türüne göre değişmekle birlikte, genel kaide olarak; düşük sıcaklıklarda mantar oluşumunun yavaşlamakta, bununla birlikte kalite artmakta, yüksek sıcaklıklarda ise süre kısalmakta, verim ve kalite düşmektedir.
Nem:
Doğal mantarlara dikkat ettiğimizde, yağmurlardan sonra hava neminin yüksek olduğu zamanlarda mantar çıkışının bol olduğunu görürüz. Mantarın gelişmesi için hem toprak hem de hava neminin yüksek olması gerekmektedir. Nemin % 70-90 arasında olması arzu edilir. Hava neminin azlığı doğrudan mantar verimini etkilediği gibi, gerek örtü toprağının gerekse kompost un kurumasına neden olur .
Havalandırma:
Sıcaklık isteği gibi havalandırma isteği de mantar yetiştiriciliğinde dönemlere göre farklılık gösterir. Misel gelişme süresince , yani inkübasyon (kuluçka) döneminde havalandırmaya pek gerek yoktur. Sadece sıcaklık ve nem ayarlanmasına yardımcı olmak bakımından gereklidir.
Mantarlarda yüksek havalandırma isteği, mantarların toprağın üzerinde görülmeye başladığı andan itibaren havalandırmaya ihtiyaç duyulur. Mantarın hasat zamanında ise en yüksek seviyede kendini gösterir. Mantar oluşumu ve hasat döneminde, havadaki karbondioksit oranı %03 den az olmalıdır. CO2 miktarının bu seviyenin üzerinde olması mantarın oluşmasını azaltır veya mantar oluşumunda anormallikler başlar, saplar incelir ve uzar, şapkalar küçülür, erken açılmalar meydana gelir, kalite hızla düşer. Bu nedenle mantar oluşmaya başladıktan sonra, odadaki mantar miktarına göre saatte oda havasının 6-8 misli taze havayla değiştirilmesi gerekir.
Işıklandırma:
Bazı türler dışında mantarın ışığa ihtiyacı yoktur. Işığa ihtiyaç duyan türlerde , generatif gelişme (verim) döneminde ışığa ihtiyaç duyarlar agaricus bisporus , ışığa hiçbir dönemde ışığa ihtiyaç duymayan bir türdür. Tam tersine direk güneş ışığında mantar kalitesi bozulur. Böyle türlerde ışık sadece yetiştirme odasındaki çalışma kolaylığı açısından düşünülür.
Mantar
- İstiridye Mantarları
- Kültür Mantarı Yetiştiriciliği
- Mantar Bahçesi Tesisi
- Mantar Hasadı
- Mantar Hastalık ve Zararlıları
- Mantar Nerelerde Yetiştirilir?
- Mantar Seçimi
- Mantar Yetiştiriciliği
- Mantar Yetiştiriciliğinde İklim İstekleri
- Mantar Yetiştiriciliğinde Örtü Toprağı
- Mantar Yetiştirme Koşulları
- Mantarın Faydaları